Điều tra vụ án hình sự là giai đoạn thu thập chứng cứ, xác định tội phạm,… phục vụ cho việc giải quyết vụ án. Tuy nhiên, vì những lý do nhất định, việc điều tra có thể bị đình chỉ. Vậy đình chỉ điều tra là gì? Pháp luật có quy định thế nào về đình chỉ, tạm đình chỉ điều tra.
Mục lục bài viết
Thế nào là điều tra vụ án hình sự?
Điều tra là một giai đoạn trong tố tụng hình sự, khi đó cơ quan có thẩm quyền điều tra áp dụng một số biện pháp do luật định để xác định tội phạm, người thực hiện hành vi phạm tội, thu thập chứng cứ,… làm cơ sở cho việc giải quyết vụ án. Nếu không có hoạt động điều tra sẽ không có cơ sở để cơ quan có thẩm quyền tiến hành việc truy tố, xét xử vụ án.
Kết quả điều tra là cơ sở để viện kiểm sát quyết định truy tố bị can trước tòa án hoặc quyết định khác để giải quyết vụ án. Bên cạnh đó, việc điều tra nhằm thực hiện các nhiệm vụ sau:
(i) Xác định tội phạm, người thực hiện hành vi phạm tội cũng như các tình tiết khác có liên quan đến việc giải quyết vụ án
(i) Lập hồ sơ vụ án, đề nghị truy tố bị can ra tòa án để xét xử hoặc ra quyết định khác để giải quyết vụ án;
(iii) Xác định nguyên nhân và điều kiện phạm tội, yêu cầu các cơ quan, tổ chức hữu quan áp dụng các biện pháp khắc phục và ngăn ngừa.
Điều tra vụ án hình sự cũng là giai đoạn để bảo vệ quyền và lợi ích hợp pháp của công dân, kịp thời thu thập thông tin, góp phần ngăn ngừa tội phạm. Tuy nhiên, quá trình điều tra rất có thể ảnh hưởng đến các quyền con người, quyền cơ bản của công dân,… đã được pháp luật ghi nhận, do vậy việc tổ chức điều tra vụ án hình sự phải thực hiện theo các quy trình điều tra vụ án hình sự theo quy định pháp luật.
Quy định pháp luật về tạm đình chỉ việc điều tra vụ án hình sự
Tạm đình chỉ điều tra là gì?
Tạm đình chỉ điều tra là việc tạm ngừng hoạt động điều tra đối với vụ án hoặc đối với bị can vì những lý do nhất định nhưng chưa đưa ra những kết luận cuối cùng về kết quả điều tra, chưa khẳng định về việc tiếp tục điều tra hay không.
Việc cho phép cơ quan có thẩm quyền tiến hành tạm đình chỉ việc điều tra nhằm:
(i) Hạn chế tối đa khả năng kéo dài thời hạn điều tra khi không cần thiết, đồng thời khắc phục việc lạm dụng thời hạn điều tra;
(ii) Khắc phục hiện tượng quá tải, tồn đọng án ở khâu điều tra khi có những yếu tố bất khả kháng, giảm nhu cầu sử dụng lực lượng điều tra và những chi phí vật chất không cần thiết;
(iii) Chủ động đề phòng những oan sai có thể xảy ra.
Các trường hợp tạm đình chỉ điều tra vụ án hình sự
Các trường hợp tạm đình chỉ việc điều tra được quy định tại điều 229 Bộ luật tố tụng hình sự 2015, bao gồm:
(i) Không biết rõ hoặc chưa xác định được bị can đang ở đâu nhưng đã hết thời hạn điều tra vụ án – Điểm a Khoản 1 Điều 229;
(ii) Khi có kết luận giám định tư pháp xác định bị can bị bệnh tâm thần hoặc bệnh hiểm nghèo;
(iii) Khi trưng cầu giám định, yêu cầu định giá tài sản, yêu cầu nước ngoài tương trợ tư pháp chưa có kết quả nhưng đã hết thời hạn điều tra theo quy định tại Điểm c Khoản 1 Điều 229.
Quy định pháp luật về đình chỉ việc điều tra vụ án hình sự
Đình chỉ điều tra là gì?
Đình chỉ điều tra là việc chấm dứt việc điều tra đối với vụ án hoặc đối với một hoặc một số bị can của vụ án đó khi thuộc các trường hợp phải đình chỉ điều tra. Quyết định đình chỉ trên sẽ kết thúc việc tiến hành tố tụng đối với bị can hoặc đối với vụ án bị đình chỉ.
Các trường hợp đình chỉ điều tra
Cơ quan điều tra ra quyết định đình chỉ việc điều tra khi thuộc một trong các trường hợp quy định tại Khoản 1 Điều 230 Bộ luật Tố tụng hình sự 2015, bao gồm:
(i) Có một trong các căn cứ quy định tại Điều 16 hoặc Điều 29 hoặc khoản 2 Điều 91 của Bộ luật hình sự 2015 hoặc tại khoản 2 Điều 155 và Điều 157 của Bộ luật Tố tụng hình sự 2015;
(ii) Đã hết thời hạn điều tra vụ án mà không chứng minh được bị can đã thực hiện tội phạm.
Kết luận điều tra trong trường hợp đình chỉ việc điều tra được quy định ra sao?
Theo quy định tại Khoản 2 Điều 230 Bộ luật Tố tụng hình sự 2015, quyết định đình chỉ việc điều tra ghi rõ một số nội dung sau:
(i) Thời gian, địa điểm ra quyết định;
(ii) Lý do và căn cứ đình chỉ điều tra, việc hủy bỏ biện pháp ngăn chặn, biện pháp cưỡng chế, trả lại tài liệu, đồ vật đã tạm giữ (nếu có), việc xử lý vật chứng và những vấn đề khác có liên quan.
Ngoài ra, bạn đọc có thể xem thêm một số bài viết liên quan tại Luật Tố tụng
Khuyến nghị của Công ty Luật TNHH Everest
- Bài viết trong lĩnh vực nêu trên được luật sư, chuyên gia của Công ty Luật TNHH Everest thực hiện nhằm mục đích nghiên cứu khoa học hoặc phổ biến kiến thức pháp luật, hoàn toàn không nhằm mục đích thương mại.
- Bài viết có sử dụng những kiến thức hoặc ý kiến của các chuyên gia được trích dẫn từ nguồn đáng tin cậy. Tại thời điểm trích dẫn những nội dung này, chúng tôi đồng ý với quan điểm của tác giả. Tuy nhiên, quý vị chỉ nên coi đây là những thông tin tham khảo, bởi nó có thể chỉ là quan điểm cá nhân người viết.
- Trường hợp cần giải đáp thắc mắc về vấn đề có liên quan, hoặc cần ý kiến pháp lý cho vụ việc cụ thể, Quý vị vui lòng liên hệ với chuyên gia, luật sư của Công ty Luật TNHH Everest qua Tổng đài tư vấn pháp luật: 1900 6198, E-mail: info@everest.org.vn.
